SHTIGJET E DRITËS;LIMAN ZOGAJ

DHIMBJET E PËRFLAKURA


Në shpirtrat e trazuar

Thyhen epruvetat e dhimbjeve

Dhe aty luhet

Himni i jetës pa lot

Diku në teatrin e vjetër

Luhet premiera e tragjedisë

Mos u tremb

Nëse përgjaken aktorët

Që në aktin e parë

SHPIRTI I DJEGUR


Ka kohë që eci

Buzë lumenjve të shterur

Jam shtangur nëpër

Udhët me kalldrëme të shembura

Rajna bën zhurmë

Dallgët trembin peshqit

Te Drin i Bardhë i lava sytë

Në Detin e Zi varka mu bë copë-copë

Shpirtit të djegur edhe përtej brigjeve

I dëgjohen klithmat

DALLGË


I trazuar

Liqeni i Prespës,

Desha dallgët

T’ia thyej me supe.

Nëpër fushat plot

Nisa lojën me flutura

U bëra pelin

Dhimbja në fytyrë

Ma skaliti pikëllimin.

Kur të bashkohemi

Ti nga Lagja e Gurit

Unë nga Bregu i Diellit

Rritemi duke u shikuar në sy

DYLUFTIM ME DJALLIN


Sa shumë ke lëpirë

Pjata të xhelatëve

E sot

Në udhën me gurë

Rave në gjunjë

Tradhtinë e pagëzove gabim

Herë me kokë në dhe

Herë me duar për mëshirë

Të shikova si langoin e zgjebosur

Ta shava djepin e pragun

Dhe si me inat buzëqesha

Unë eca në udhën e dritës

Ti mbete qen bir qeni.

TOKË E QIELL ME EMËR


Shqipëri

Tokë e qiell e det.

Orkestër

Me daulle në Çamëri

Me lahutë në Vlorë

Me kavall në Guci

Me dirigjent në Prizren

Me solist në Tetovë

Me flamur rreth e rrotull planetit

Aty ku bukës i thonë bukë

E ujit ujë

Denbabaden është Iliri

Mbuluar me prush betejash.

TRISHTIM


Kur e preve në besë

Të zuri trishtimi

U verbove në të dy sytë

Kur e vrave

Dashurinë e fshatares

T’u shter zëri

Me duar nuk flitet

Të paska zënë trishtimi

Kurrë mos thyej besë

E paguan me dritën e syve.

BUZËQESHJET E SKAMNORES


Blerinës në blerimin e kallur

I fala një luledielli

Më uroj

Për dritën e syve.

Kur ia dhashë një laps

E pikturoi diellin në lindje

Sikur u ngrohë

Dhe buzëqeshi.

Një brushë dhe një letër ia dhashë

Sa bukur i pikturoi

Një qepë dhe kripë deti,

Një bukë misri të pjekur në prush

BIOGRAFIA E DHIMBJES


Kur isha i vogël

Thonë se kam qarë shumë

I rritur

Nuk mbaj mend kur qesha

Gjatësinë e trupit

E mati me një dru të thatë kaçe

Me të e mati edhe varrin

Peshën e di

Sa një gur vendlindje

E kam

Mos më pyesni

Për biografinë time

Se jam duke lundruar

Me varkën e Titanikut

PRITJA


Prita shumë përtej kufirit

Sa nuk pëlcita

Në gjykatore më thanë:

Edhe gjarpri nën gur duron.

Prita deri në kulmin e çmendurisë

Më thoshin hesht

Mos u bërë kurban i kohëve të liga.

Dua t’ia them amanetin djalit tim

Ua thashë disa herë dhe heshta

Nuk pres as nuk heshti më

Le të thyhen digat

Le të gurgullojnë valët

Lë të kthjellen gurrat.

KUR


Kur zogu

Në vend të këngës gjëmoi

M’u kujtuan plakat e lagjes

Kur klithnin të habitura

Kiameti s`është larg.

Kur u dogj kulla

Oxhaku mbeti deri te retë

Kjo është formula e rritës thashë

Kur e dashura

Hoqi unazën me dhëmbë

Dhe e vari në degën e qershisë

Heshta nga dhimbja e ndarjes.

Por kur ma prekën

Gjeografinë e truallit

Shtat e hi ia fala dritës

MË PRISNI


Si gjarpër i plagosur

Zvarritet treni i ndryshkur

Në stacionin e parë

Zbriten nxënësit e shkollës ”Liria”

Malësori me shallin kuq e zi

Të lidhur rreth kësulës

Dëgjonte këngën

”Thërret Prizreni mori Shkodër”.

Nga malet e Çiçavicës

Zbriten të gjithë

Me kobure me brez

Më prisni edhe mua

Ushtonte mali e fusha

DASMA NË MALE


Në dasmën në male

Nuses në vend të unazës

I dhurohet flamurin me shqiponjë

Dhëndrit në vend të puthjes së parë

I dhurohet një kobure

Martesa në male

Muzikën e ka batare krismash

Vallja e përflakur

Është fitore e betejës së re

Nusja dhe dhëndri

Bashkë në dasmën në male

Bashkë në dasmën e luftës

Bashkë në lapidarin e lirisë

BARIU ME DELE


Sa herë e harroja fyellin

Te Kroi i Gurit

Dhe ujkun s’mund e trembja

Kur ma mori ogiçin.

Qengjat blegëronin

ZOGJTË E IKUR


Kur të ikin zogjtë

Rozafa do ta shkruaj

Biografinë e gurit

Gurgullimën e gjirit krua

Shushurimën e gurrës qumësht

Duke kërkuar shqiponjat e trembura

Në filmin “Hi e gjak”

Aktorja mbledh fëmijët

E vrarë mbetet shpresa

Toka Dardane me pesë

Nishane të kuq

Kur të ikin zogjtë

Do të eci rreth e rrotull

Gjeografisë së tokës sime

NË MËRGIM


Një buqetë dielli kërkova

Vajza me buzëqeshje më tha

Vyshken shpejt

Merri këto ferra të freskëta.

Kur e kërkova një bukë

Gruaja që e shikonte

Akuariumin e peshqve më tha:

Mbaj dietë

Se të prishet bukuria

Kur kërkova ujë

Djaloshi me flokë teh thike më tha:

Shko nën strehë e mblidh shiun

Nën urnën e dhimbjes

Vdekja gërryen pahetueshëm

Biografinë tënde

Më thotë gjithmonë

Dikush këtu në mërgim

DURRËSI


Te shkëmbi i Kavajës

E vura kokën mbi gur

Më ranë dy lot

Shkëmbi ma dha

Ngrohtësinë e Nënës

Mëmë e bir

Skalitëm hartën e mëmëdheut

Duke ecur

Në evolucionin e përflakur .

Pushova

Nën pishat e blerta

Kur ecja nëpër rërë

Mbeteshin gjurmë të reja

PRITJA NËPËR FURTUNË


Furtuna shkulte edhe lisa

E unë të prisja

Duke m’u rrokullisur lotët

Në pentagramin e rrudhave.

Nuk me duhet kamertoni

Ta akordoj vajin e mallit

Më mirë të isha Rozafa

Krua që nuk shter

Më mirë guri të isha.

Më mirë të ishe zog a dallëndyshe

Që kur të vije nga shtegtimi

Kishe pushuar e prehur

Në supet e mija prej guri.

SYRI PA DRITË


E paskam shkelë

Çerepin ku nëna gatuante bukë

Dhe nuk paskam thënë falem o Zot

U mbështeta në gurin futë të oxhakut

Dhe bërtita deri në kupë të qiellit

Mësoje anamnezën e sëmurjes time:

Jam verbuar mbrëmë

Nënë, moj!.

MOLLA E KUQE


Mollës së kuqe

Ia prenë pesë degë

Dallëndyshet thurin foletë më lartë

I ngrohin puplat nën diell

Zogjtë këndojnë simfoninë e fundit

Kur i bien gjethet mollës së kuqe

Më zë dhimbja

Për blerimin e vyshkur.

Një nga një i ruaj në shportë

Dhe tërë dimrin

Lutemi bashkë

Për pranverat e reja.

MOS MA OPERONI PLAGËN


Kirurgu merr skalperin

Ma bën me kokë

Që t’i mbyll sytë e dritës.

Pasi heshta pak

Buzëqesha nëpër krismë dhëmbësh

Opiumin e lashë varë

Në kapilarin prej gome

Mos ma operoni plagën

Pëshpërita ngadalë

Kur hyra në atelienë time

Në sytë e Mona Lizës pashë lot

Kirurgun e paska zen opiumi

S`ka lojë me trupin me plagë

Kështu jetova që një shekull

TRI KOHË


Koha e parë:

Te molla e egër

Nëna korrte grurë

Dhe lutej t’u bie epidemia langonjve

Të mos na e grabisin bukën e re.


Koha e dytë:

Dasmat ktheheshin në vdekje

Këmishët në flamuj gjaku

Liria s’shihej nga terri.

Të burgosurve ua hapnin qelitë

Ata nuk dilnin

Sepse nuk shihej drita

Koha e tretë:

Bishat e Karpateve me dhëmbë ujku

Me bishta ndër këmbë u kthyen

Dhe fituan trashtë e surles

Ende po lehin të uritur


UDHËTIMI NËPËR NATË


Në një udhëtim nëpër natë

Pashë e çka nuk pashë

Te liqeni i vogël

Dëgjoja krrokatje zhabash

Në baltën e terur në breg

Gjarpinjtë pritnin viktimën

Të rrahet e rrapeve

Kuja e dhelprave thyente heshtjen

Para e pranë shpellave

Pupla zogjsh e flatra të dallëndysheve.

Nëpër livadhet e thata

Disa kuaj pa fre

Lodronin me patkonj prej hekuri

Dhe m’i thyenin lulet e para.

Kulla ime

Me oxhakun deri te retë

Dëshmon qëndresën dhe rri

Pranë diellit për dritë.

E DI SE JAM VONUAR


Eja me kohë biri im

Më thoshte nëna

E unë

E nisja lojën me flutura

Dhe s’e mbaja fjalën.

Kurrë mos ec nëpër natë

Territ nuk i zihet besë

Më thoshte

E di

Nënë e di

U vonova

Sepse i shkrova pak vargje

Për ty dhe për dritën

I thosha asaj

Sa herë vonohesha

UDHA PA EMËR


E mora

Udhën e kthimit

Me hartën e vjetër në dorë

Por s’e gjeta tokën time

E kërkova në arkivin

Me mure prej guri

Numrin e shtëpisë sime

Më çuan te një raft

Vetëm hi kishte.

Në stacionin modern

Krejt prej qelqi

E bleva hartën më të re

Aty e gjeta shtetin më të ri

Me gjeografi të përgjakur

SHËNIME PËR AUTORIN



Liman Zogaj lindi më 1960 në fshatin Lladroc të Kosovës. Mësimet e para i mori në fshatin e lindjes, ndërsa shkollën e mesme - Drejtimi biologji-kimi, e mbaroi në Ferizaj. Ka studiuar letërsinë dhe gjuhën shqipe në Fakultetin filologjik në Universitetin e Kosovës në Prishtinë.

Me krijimtari letrare filloi të merret që nga shkolla e mesme, duke i botuar krijimet e tij në “Rilindja”,”Bota e Re”, “Zëri i Rinisë”, si dhe në faqet e gazetave dhe revistave të tjera. Poashtu ka botuar shkrime poetike edhe në revistat e gazetat e kohës në Shkup, Shqipëri, etj.

Liman Zogaj shkruan: poezi, pjesë teatrale, por merret edhe me gazetari dhe regji. Tekstet teatrale dhe regjit e bëra nga ky krijues janë interpretuar dhe janë shpërblyer në festivale serioze teatrale në Kosovë.

Që nga viti 1983 jeton, punon dhe krijon në Gjermani, ku ka themeluar dhe ka udhëhequr vatra kulturore të mërgimtarëve tanë në: Shvelm, Enepetal dhe Essen, për ta begatuar jetën kulturore për shqiptarët e mërguar. Tani është viti i katërt që Liman Zogaj aktron në Teatrin Gjerman në Essen.

Krijimet poetike të tij janë prezantuar në antologjinë poetike ”Metafora e arratisur” e botuar në Tiranë më 2003, si dhe në antologjinë “Asht e gjak Arbërie”, botuar në Gjermani në vitin 2007.

Liman Zogaj deri tash ka botuar librin me poezi “Kosovë nuk ta mora diellin”, Tiranë më 2007.

Përmbledhja poetike “Shtigjet e dritës” është libri i dytë i këtij autori