Te jetosh mbi 100 vjec!

[b][img]https://i.servimg.com/u/f63/11/33/63/89/images17.jpg[/img]

Nje grup i mire prej 88 njerezish, 78 gra dhe vetem 10 burra, qe kane kapercyer 110 pranverat (rekord biologjik duke pare qe i kapin 100 vjetet vetem 7 vete ne nje mije). Keshtu, Gerontology Research Group i Los Anxhelos, i drejtuar nga Stephen Coles, gjinekolog i universitetit te Kalifornise me pasionin per studimet e plakjes, ka kerkuar Robert Young, ekspertin qe bashkepunon me organizaten e «Guinness i moshes» per sigurine e moshes se qindvjeçareve te supozuar. Duke bere pikerisht metoden, perveç nevojes se provave te patjetersueshme, nga certifikata e lindjes apo marteses, nga patenta e guides ne certifikaten e lindjes se femijeve.

Nese gjenden deshmi te shkruara «vijuese» mbi jeten e ketyre njerezve, jepet tek mosha e deklaruar. Lista e kalifornianeve sjell ca si shume super te moshuar amerikane, sipas eksperteve europiane, qe lene per te dyshuar dhe bejne te kalohet ne kundersulm. James Vaupel, drejtor i qendres se kerkimeve demografike te Insitutit Max Planck te Rostock, ne Gjermani, dhe Jean-Marie Robine i Inserm te Montepellier, duke iu referuar arkivave te 15 vendeve me te industrializuara, kane mbledhur te dhena mbi 1000 ultraqindvjeçare te mesit te shekullit.

Analiza e tyre e pare do te publikohet ne fund te vitit. Mbetet, megjithate, mungesa e te dhenave te Kinesdhe te nje pjese te mire te Amerikes se Jugut dhe Qendrore, ku ka mundesi te jetojne shume ultraqindvjeçare, per te cilet nuk ka lajme (mes top-te vjeterve gjendet ne vend te 15 Eugenie Blanchard, 112 vjeç, nga Guadalupa, ishulli i Antille franceze). Nje here rekordi mbahej nga amerikania Edna Parker, qe sot eshte 115 vjeç e 203 dite. Kjo ben te mbetet e hapur çeshtja: cili eshte sekreti i jetes se gjate? Te gjithe e kerkojne. Dikush ne 1997 tentoi, pa sukses, te bente autopsine e francezes Jeanne Louise Calment, qe shenoi rekord, vdiq 122 vjeçe. Por askush nuk gjen pergjigje. Pas shume fjaleve vulen e ka vene Thomas Perls, nga universiteti i Bostonit, ne krye te New England Centenarian Study, qe perveçse ka vertetuar se ne Shtetet e Bashkuara ne 2002 gjendeshin se paku 140 vete mbi 110 vjet, ka publikuar kerkimin e pare te kujdesshem mbi gjendjen e shendetit te 32 veteve mes 110 dhe 119 vjeç. Perls tregon: «Ne gjysmen e rasteve kam gjetur shenja te osteoporozes dhe 90 per qind vuan nga katarata.

Por niveli i autonomise eshte i jashtezakonshem: 41 per qind e ketyre pleqve jane te vetemjaftueshem ose kane nevoje per nje ndihme minimale per t’u lare, ngrene dhe veshur. Aparati kardiovaskular eshte teper i ri: atake te rralla zemre dhe ictus, shume te rralla diabeti dhe Parkinsoni». Studiuesi kalifornian ka bere gjashte autopsi (nga nente te realizuara deri tani) tek mbi njeqindvjeçaret, te fundit pak muaj me pare ne Kolombi tek nje burre 111 vjeç. Asgje nuk eshte publikuar ende nga kjo pune, por Coles i ka treguar revistes ‘Shkenca’ se nuk kane gjetur shenja patologjie tek te vdekshmit: ne pjesen me te madhe te rasteve vdekja e tyre ka ardhur prej «amiloidozave kardiake», nje gjendje shume e rralle tek te rinjte. Tek qelizat kardiake (miocelulat) depozitohen perberje proteinike qe i izolojne duke i ndaluar ato te funksionojne ne xhiron e nje kohe te shkurter.

Siç thuhet: ne njefare pike zemra lodhet se jetuari, (fiket). Kur flitet per superqindvjeçare nuk mund te harrojme ndikimin e gjenetikes: keta njerez jane te rrethuar nga vellezer dhe motra me jetegjate se paku te 10-12 vjeteve krahasuar me mesataren e popullsise. Por ne familje ata ndajne stilin e jetes dhe zakonet e ushqimit: faktoret mjedisore mund te kene nje rol jo te vogel, gjithashtu. Per me teper Perls eshte duke studiuar me Annibale Puca, te poliklinikes Multimedica te Milanos, qe ka analizuar Adn e 500 super te vjeterve te Çilento-s, zone me jetegjatesi te jashtezakonshme ne Ogliastra ne Sardenje. Puca eshte i bindur se ka gjetur ne gjenin Fox03A, qe rregullon metabolizmin oksidues, «tiparin» qe shpjegon jeten e gjate te çilentaneve; gjen i pranishem edhe ne popullsine e Okinaves ne Japoni. Por per te kapercyer 110 vjet, mundesisht nuk mjafton nje gen i favorizueshem: duhet edhe me. Sigurisht jo pasuria.[/b]

shum pamje e bukur;dhe nje gje shum e rralle qenka me then te drejten...