POETI YNË BRAHIM AVDYLI

Brahim Avdyli

Brahim Avdyli
Brahim (Ibish) AVDYLI ka lindur më 1960 në fshatin Morinë të Malësisë së Gjakovës. Që në moshë të re u dha pas dy prirjeve: pas artit të fjalës dhe pas lëvizjes konspirative për lirinë dhe bashkimin e popullit shqiptar. I përket brezit të fundviteve të shtatëdhjeta dhe fillimit të të tetëdhjetave të letërsisë shqipe.
Pas përfundimit të gjimnazit „Hajdar Dushi“ në Gjakovë i filloi studimet në fakultetin teknik, dega e arkitekturës. Nga shtrëngesat ekonomike dhe politike të organeve të pushtetit titist jugosllav u detyrua të emigrojë në Zvicër. Më vonë, si student me korrespondencë në fakultetin filologjik vijoi studimet në Degën e Letërsisë dhe të Gjuhës Shqipe.
Prej vitit 1979 punoi vetmohueshëm për afirmimin e çështjes kombëtare shqiptare dhe mbështeti veprimtarinë atdhetare të emigracionit politik.
Ka botuar shumë shkrime, artikuj, analiza dhe akte të tjera politiko-organizative. Gjatë viteve 1990-1995 ka udhëhequr revistën „Qëndresa“ në Zvicër.
Brahim Avdyli qe ndër të parët që u vu në krahun e luftës çlirimtare dhe argumetoi fuqishëm domosdoshmërinë e organizimit të saj. Shtëpia e tij në vendlindje, në Morinë të Gjakovës, u shndërrua në bazë të rëndësishme të UÇK-së, ndërsa i vëllai, Sadri Avdyli, ishte Komandant i Përgjithshëm i Shtabit Lokal të Morinës. Njësiti i Morinës dha një kontribut të lakmuar në luftën çlirimtare. Pas rënies së Morinës, autorit iu dogj biblioteka personale dhe shumë dorëshkrime. Ndër të tjera vlen të përmendet drama „Gremina“, romanet „Buka“, „Mjegulla“ dhe tregimet e shumta.

Pos botimeve në periodikun shqiptar ka publikuar këto përmbledhje:

Në hijen e Alpeve, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1983
Buka e kuqe, poemë, Atdheu, Cyrih, 1990
Kur zgjohet Dodona, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1992
Pasqyrë e përgjakur, poezi, Marin Barleti, Tiranë, 1994
Klithje nga fundi i ferrit, poezi, Onufri, Tiranë, 1997
Gjuha e dheut tim, poezi, Albin, Tiranë, 1999
Klithje nga fundi i ferrit, botim i dytë, Jeta e Re, Prishtinë, 2000
Baraspesha e humbur, poezi, Qëndresa, Gjakovë, 2003
Vragat e një kohe, prozë, Faik Konica, Prishtinë, 2005
Lëvozhga e vdekjes, Faik Konica, Prishtinë, 2007.
Setele Vesniciei/Yjet e Përjetësisë, BKSHR, Bukuresht, 2008

Është i prezentuar edhe në këto libra:

Rrjedhë e lë gjurmë, poezi e studentëve të Kosovës, Bota e Re, Prishtinë, 1983
Nebil Duraku: Shkrimtarët e Kosovës, 1945-1985, Rilindja, Prishtinë, 1985
Poezia dal Kossovo, Besa Editrice, Nardò (Lecce), Itali, 1999
Hasan Hasani: Leksikoni i Shkrimtarëve Shqiptarë 1501-2001, Faik Konica, Prishtinë, 2003.
Libri i tij i parë poetik „Në hijen e Alpeve“ ka hyrë në zgjedhje të ngushtë për shpërblimin „Hivzi Sylejmani“ që filloi të jepej në vitin 1983 për librin më të mirë të autorëve të rinj. Është fitues i vendit të dytë në konkursin letrar me rastin e 28 Nëntorit 1997, të organit të LPK „Zëri i Kosovës“ dhe i Penës së Artë në takimet pranverore të krijuesve shqiptarë të Diasporës, më 2001.
Brahim Avdyli është njëkohësisht anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe i Shoqatës së Shkrimtarëve të Zvicrës

Nga libri poetik

''NË HIJEN E ALPEVE''

Rilindja,
Prishtinë, 1983


OPINGAVE TË MIA

Poetët e mëdhenj do të qeshin
me këto vargje për ju

do të neveriten nga era e djersës
dhe era e baltës.

S’ka gjë,
ata kanë tema të mëdha-
fjalori i tyre s’na përmban,

le të na pranojë kjo tokë
ku hapin e lëshojmë pa drojë
me estetikën tonë kryeneçe-

poetët
le të kërkojnë nëpër libra
fjalë të mëdha!

*) Me këtë poezi programatike fillon botimi
i poezive të fillimit të viteve ‘80. Ajo shpreh
programin e poetit për ngjarjet e mëdha.

TORZO E SHPIRTIT TIM

A mund të komunikoni gjë me njerëzit
unë dhe koha ju gjymtojmë nga pak-
pjesët e copëtuara veç unë ua njoh.

Sa mëkat
ju lindi dhe ju rris të gjymta
për ta bartur tërë jetën
brengën e fjalës së pathënë
peshën e fajit që më përvëlon.

Kështu siç ju shoh
vetëm mua më lëndoni në shpirt
pse s’ua fala bukurinë-
e vërteta është e hidhur si vetë ju!

Lindja juaj lindje e vështirë
vargje të mia-
torzo e shpirtit tim!

YLLI PIKONTE GJAK

E kam hapur kopertinën
e historisë në muzeume-

në bebëza dyshimi
rrënjët m’i ka mbjellë

dikush në daulle
hidhte vallen e çoroditur

në sofrën e shekujve
zogut
helm i përgaditej!

Qiellit me re të trembura
ylli pikonte gjak….

E VETEN
E MADHËRON ME FJALË

Kur shqetësimi i detit
përplasej idhshëm brigjeve të kohës
dikush mbillte farën e dështimit

deti përkundte
valët e mllefit

stuhitë pillnin diçka të re në kohë
stërkalat kaltërorin qiellin…

Kush i vodhi pra
pranverat e mia-

djalli në mes të njerëzve
maskën e ëngullit mbanë në fytyrë,

morden e shkep me
e veten e madhëron me fjalë !

PËR AGUN
E NJË ËNDËRRE

Në ç’breg do të përplasen
dallgët e këtij vërshimi

yllit tim sa rudha
do t’i shtohen në ballë

shumë herë më ke thënë
me zjarr mos luaj

e thonjtë ke fshehur
për agun e një ëndërre

një ditë do të çmendem
me marrëzinë e sendeve

dhe s’do të jem tjetër
pos një pikëquditëse e ngrirë!

PJESËT E EMRIT

1. (Te ishuli i sirenave)

Kah deti rrodha
me lumin e dëshirave
dashurinë si barkë - ëndërrat vela
grushtat plot rreze t’i sjellë në Itakë

Polifemi përtypte pogaçen e diellit
te Ishulli i Sireneve këndonte vdekja!

E dallgët e dhembjes së përgjakur
rrëmbyen lopët e diellit-
Popsekdoni e zgjoi detin në stuhi,

në sytë e mi
ëndërrash shterrur
Nimfa Kalipso mbolli mashtrimin-

pjesët e emrit humbën nëpër rërë.

2. (Bishti i cigares)

Krejt çka më ka mbetur
nuk mjafton për vargjet,

nëse rastësisht u desh të gjendem
në mes valëve të turbullta
s’është e thënë të fundosem…

Sa keq
gjishtat duhet t’i djeg
për ta kuptuar rëndësinë e gjërave të mia !

3. (Gota)

E shterre burimin tim
për etjet e huaja
pjesa ime e mallkuar!

Tash ke për të pëlcitur
prej zbraztësisë

si buzët e mia do të bjezgohesh!

E shterre burimin tim
gjithmonë në duar të huaja!

4. (Guri i mullirit)

Si su lodhe duke përtypur
rruzat e bardha të jetës
mëkatar i rëndë,

kur s’do të kem asgjë
do të hash vetveten pa tjetër!

5. (Gurra)

Hullive rrjedh
damar i kthjelltë i trollit

rrjedhën tënde
nata s’e përgjum

freskinë ta xhelosojnë
djajtë dhe hyjnitë!

6. (Pasqyra)

Para teje
në maje të flokut
më lulëzonte çmendia

sytë më ngjanin
në varreza të pa mbuluara !

E mbaj mend-
të goditja
si Moisiu ndërgjegjen
me shpatë të zhveshur.

7. (Shporta e grisur)

Në barkun tënd të plasur
hija e natës shkujdesur fle

damarëve të një filli të mundur jete
ylli fiket përvujatshëm e ngadalë
si dhembja e gjërave që s’janë më

e asgjë në dorëzën e brejtur harrese

asgjë në boshllëkun tënd
pos viteve
që rrodhën ndër plagë !

8. (Kërruta)

Thinjat e mia
i bart mbi supe

nganjëherë
dridhesh në ngashërim
për rininë e ikur djerrinave

peshën e viteve
ma bart mbi supe,

hapat e fundit m’i numëron.

FLETË TË SHKËPUTIRA

Në sallën e ambullancës doganore
Rezultatet e shikimit mjekësor presim
Spanja unë dhe Italia,

grupuar sipas valigjeve të dhembjes.

Sa të ngjarë ka kjo sallë
me fytyrat tona-
historira të shkruara ndër rrudha,

Sytë-
fletë të shkëputura ndarjesh!

Rentgeni
nuk i lexon si unë zemrat tuaja
as mushkëritë e grisura
s’ua sheh dot rentgeni!

(Chiasso, 1980)

BREGUT TË LIQENIT

Shëtis bregut të liqenit
më i quditshmi unë e vetmia,
dielli varet pas kodre
puhia fryen: vërdallë ma sjell
përfytyrimin e vendlindjes.
Qe një pëllumb në qiell
qe një korb-zi pas
qielli mbushet krrokamë përgjakjesh
një barkë e zbrazët lëkundet mbi valë!
…Në këtë shëtitje mbrëmjeje buzë liqenit
brigjet e ëndërres dhembja ime i rrah!

(Locarno, 1980)

ZOGJTË NË IKJE
I PUSHTOJNË LARGËSITË

Zogjtë në ikje pushtojnë largësitë

ndarja
jehonë trishtimi
binarëve të kujtimit
shpërdanë dhembje

zgjas duart të të mbërrij-
gishtave të mi
pikon vetmia

heshtja vret fjalën e pathënë mbi buzë-

zogjtë në ikje pushtojnë largësitë…

KUR DUA TË FLAS,
MBETEM I PAGOJË

Sa herë i ndez qirinjtë në shpirt
filloj përvuajtëshmërisht të digjem

vjen shtërgatë e zezë atëbotë
e piramidat e së vërtetës m’i rrëzon.

Sa herë i zgjoj damarët e gjakut në këngë
e zjarre në zemër i ndez
për ata që ngrihen në hije

vjen fantazmë e mjerë
e më lidhet në dorë…

Dhe kur dua të flas
mbetem i pagojë.

SHTIGJEVE
KAH DO TË VIJE TI

Pres
shtigjeve kah do të vije ti
shpesat çelin
shikimet drejtohen si lutje
si përgëdhelje

diku në male bien lodrat!

E pse të mos mendoj
se në çdo çast
mund ti dëgjoj hapat e tu mbi barë

lules në dorë aroma m’i zbehet ngadalë!

…Shtigjeve kah do të vije ti
borë po bie, borë po bie-

Diku në male ulërijnë ujqit!

TË MERR E NUK TË KTHEN

Nuk mund të pajtohesha
me vrimat e qiellit-
frymëmarrjen e grisur

dhe kaptova male
prej humnere në humnerë.

Tash bulevardeve endem
në këtë ferr neoni
e s’di cili shteg
lul-ëndërrën e kuqe ma rrit.

Një gjë e di-
ka rrugë në botë
që të merr e nuk të kthen

ka diell në botë
që ndrit e nuk të nxen…

(Sursee, 1982)